“Vanaf het begin hebben de mensen betrokken bij de kunst. We organiseerden een pop-up-tentoonstelling met alle ontwerpen, waar mensen hun mening over de kunstwerken konden geven. We vertelden het verhaal van de kunstenaar en mensen konden de bouw volgen op de website en sociale media.” Van den Muysenberg is zelf een groot kunstliefhebber. “Ik geniet van kunst, van de andere kijk op de wereld die kunst kan geven en van de schoonheid ervan.” Als beleidsadviseur Kunst en Cultuur heeft hij vaker kunst in de Amsterdamse openbare ruimte geplaatst. “Dat was altijd buiten, het unieke aan de Noord/Zuidlijn is de ondergrondse stationsomgeving. De gemeente plaatst weleens een kunstwerk in een tunneltje om het veiliger te maken, maar dat was niet de insteek bij de Noord/Zuidlijn. De kunst draagt puur bij aan een aangename reis op de Noord/Zuidlijn.”

Kunstenaar en aannemer bij elkaar brengen

“Voor mij was het nieuw en interessant om het station, een bouwkundig object, en de kunst goed te laten integreren. Daar lag een opgave. We hadden te maken met tijdsdruk en het was niet altijd even makkelijk om het concept van de kunstenaar uit te voeren. Je moest de kunstenaar en aannemer bij elkaar brengen. Bewaken dat er voldoende van het idee van de kunstenaar overbleef, dat niet meteen allerlei praktische zaken de overhand kregen. Het was aanpassen van beide kanten, maar gelukkig had onze aannemer veel oor en oog voor de bijzondere situatie. Het was voor hen ook uniek en vroeg veel van hun expertise.”

Maak een virtuele rit langs alle kunstwerken van de  Noord/Zuidlijn met de video hieronder.

Steeds weer iets nieuws ontdekken

“De werken bereiken de reiziger op een verschillende manier,” vertelt Van den Muysenberg. “Zo kan het best dat je al een paar keer station De Pijp hebt gezien voordat het je opvalt dat er kleuren langs de muur sijpelen.” Kunstenares Amalia Pica heeft haar werk bewust subtiel gehouden, door de suggestie wekken dat de kleur uit de wijk naar beneden ‘drupt’, het station in. Ze wilde niet dat het kunstwerk zich aan de reiziger zou opdringen, maar dat het op een terughoudende manier sfeerbepalend zou zijn. “Het kunstwerk van Harmen Liemburg op station Noord valt daarentegen meer op, de vogels zie je meteen. Maar ook daar kun je steeds iets nieuws in zien, er zitten allemaal verhaaltjes uit het leven van een vogel in. Zo kun je toch weer verrast worden. En op Centraal Station hangt een dynamisch kunstwerk, dat letterlijk elke dag anders is.” Dit is het weerstation van David Claerbout. “Op een enorm scherm van 14 bij 3 meter zie je een mannetje. De weersverwachting voor morgen bepaalt wat hij gaat doen. Het scherm verandert met de seizoenen en ook op speciale dagen. De meeste reacties op de kunst die ik persoonlijk heb gehoord zijn positief, ieder heeft zijn favoriet.”

Uniek vloerkunstwerk

“Een grote uitdaging voor ons project was Station Noord. Het is een bijzonder station omdat het bovengronds ligt. Je hebt het perron en een grote glazen kap die boven het station hangt, maar geen wanden. Een beeld op het perron was geen optie, in bouwtaal is dat een ‘obstakel’, dat is niet veilig. Dus is het de vloer geworden. Dat Harmen met de tegels wilde werken die al voor de Noord/Zuidlijn waren uitgekozen, scheelde tijd. Want die tegels waren al uitgebreid getest, op stroefheid en degelijkheid. Hij kwam op het idee deze donkergrijze tegel te combineren met dezelfde tegel in het wit. Het leggen van het kunstwerk heeft lang op zich laten wachten, terwijl de tegels al klaarlagen in de fabriek, genummerd en wel met een plattegrond. Dat kwam omdat er complicaties waren met de kap boven het station. Voor het ophangen van de kap waren zware machines nodig, dus dat moest eerst worden gedaan voor we het vloerkunstwerk konden leggen.”

Internationale kunstpers

‘Metrokunst’ bestaat al in kosmopolitische steden als Londen, Parijs, Montreal en New York. Op het new Yorkse station Grand Central is er in het museum over de metro ook aandacht voor kunst. De kunst in de Noord/Zuidlijn kon dan ook rekenen op internationale belangstelling. Er is over geschreven in het Duits, Italiaans, Vlaams en Japans. De allerlaatste stap is dat we nog een boek over de metrokunst maken en dan is dit bijzondere project voor mij voorbij.”