Samen met Bianca Leemkuil, Manager International Development van de Rijksdienst voor Ondernemen (RVO) en  Manon Raats, eigenaar communicatieadviesbureau, tekende Anja voor de organisatie van deze bijeenkomst. Het idee om actief met het onderwerp gendergelijkheid aan de slag te gaan, ontstond een jaar geleden tijdens een handelsmissie naar IJsland die georganiseerd werd door het vrouwennetwerk van VNO-NCW in samenwerking met het bureau Handelsroute.

Betrokkenheid

Als eerste spreker richtte Hans de Boer, VNO-NCW-voorzitter en mede-initiator van Topvrouwen.nl zich tot de aanwezigen: “Toen ik 4,5 jaar geleden begon als voorzitter van VNO-NCW zijn we als organisatie veel meer projectgericht gaan werken. Er zijn verschillende projecten zoals handelsmissies en circulaire projecten opgezet om betrokkenheid binnen de vereniging te genereren. Zo kwam ook al snel het thema gelijkheid tussen mannen en vrouwen in beeld.”

Gelijkheid en binden

“Vanuit de gedachte ‘gelijkheid en binden, nou dat fiks ik wel’ is ook het project Topvrouwen.nl opgepakt. Die gedachte was gestoeld op mijn ervaring als voorzitter van de Taskforce Jeugdwerkloosheid. Vanaf de start van dat project trokken we met ons treintje langs alle banenmarkten in het land. Door een aanpak die werkte en een aantrekkende economie kwamen we na twee jaar tot de conclusie dat de werkloze jongeren gewoon ‘op’ waren.”

Board ready

Die opzet werd doorgetrokken naar het gendergelijkheidsproject. “We begonnen met een database, die gevuld werd met 1.700 board ready dames. Vervolgens gingen we met de executive search bedrijven om tafel en werden er de nodige speeddates georganiseerd. Mijn gedachte was: wie wil dit nou niet? We scoren traditioneel vrij hoog op de moderne sustainable development goals, waar ook Gendergelijkheid in gemarkeerd wordt, dus dat kan niet anders dan een succes worden.” 

Boetekleed

“Nu we drie jaar verder zijn moet ik tot mijn spijt toegeven dat de echte doorbraak is uitgebleven. Net als op de jaarlijkse bijeenkomst van Topvrouwen.nl moet ik hier vandaag het boetekleed aantrekken omdat we op het punt van vrouwen in topposities in de afgelopen jaren nog niet veel verder zijn gekomen. Eerlijk gezegd scharrelt het thema een beetje voort. Ik ben er niet uit hoe dat komt. Bedrijven spreken op dit vlak een correcte taal, maar ze leven het niet.”

In een andere versnelling

Naast opleidingskeuze, assertiviteit en ogenschijnlijk veilige keuzes haalde De Boer ook de uitdaging aan die het ouderschap met zich meebrengt. Zowel voor mannen als vrouwen die omwille van het ouderschap even in een andere versnelling gaan, is het lastig er vervolgens weer tussen te komen. Daar moet echt iets aan gebeuren.”

Aan tafel!

Na zijn inleiding schoof Hans de Boer aan in een DWDD-setting met Eveline van Rijswijk als presentator en idealist en directeur van Emancipator Jens van Tricht als tafelheer. De overige tafelgenoten waren Loek Hermans (voormalig minister van OCW), Paul van den Bosch (hoofdredacteur Regio van het AD), Renate Westdijk (ondernemer),  René de Vos (horecaondernemer uit Breda), Tjerk Opmeer (directeur Internationale Programma’s bij RVO), Jeroen van Glabbeek (CEO CM Group), Chantal Roest [Sales Director bij KPN en voorzitter bestuur VNO-NCW West Vrouwennetwerk) en Rob Brons (tot voor kort brandweercommandant en voorzitter van de Veiligheidsregio Brabant Zuid-Oost).

Op de vloer

“Op de vloer doen we het goed, maar als het aankomt op het aantal dames in leidinggevende posities dan kan dat nog een stuk beter”, erkende Paul van den Bosch. “En dat is eigenlijk best vreemd als je beseft dat 51 procent van ons lezerspubliek uit vrouwen bestaat. Technisch gezien zou ons product dus nog beter op deze doelgroep kunnen worden afgestemd als er meer vrouwen betrokken zouden worden op de plekken waar de keuzes worden gemaakt.”

Hoger doel

Van den Bosch ziet ‘de jonge vrouw als de nieuwe man’. “De eagerness bij deze groep is vele malen groter dan bij jonge mannen. Wat ik vaak terugkrijg van millennials is dat zij graag een vrouw als leidinggevende hebben. Vrouwen zijn over het algemeen veel meer bezig met het team. En dat is precies wat jonge mensen belangrijk vinden, in teamverband aan een hoger doel werken. Een setting waarin iedereen zijn bijdrage levert op basis van kennis, ervaring of talent. Daar speelt het man/vrouw-zijn nauwelijks een rol. Ik ken overigens ook mannen die op een heel vrouwelijke manier kunnen leidinggeven.”

Een euro meer

Juist dat deel uitmaken van een team herkende horecaondernemer De Vos uit zijn eigen situatie. “Na een grote verbouwing van een zaak haalde ik het personeel erbij dat voorheen in die zaak gewerkt had. Toen ik één van de jongens vroeg of hij weer aan boord wilde komen was het eerste dat hij meldde dat hij dan een euro meer wilde verdienen. De eerste reactie van een van de dames was hoe tof ze het vond om in deze nieuwe zaak met een goed team aan de slag te gaan.” Daarmee was gelijk het punt van equal payment benoemd. Hier pleitte Hans de Boer toch voor iets meer assertiviteit van de dames: “want als je niet aan tafel gaat zitten, dan wordt er ook niet voor je gedekt.”

Lef hebben

In het geforceerd brengen van meer dames in topposities had Loek Hermans vanuit zijn eigen ervaring weinig vertrouwen. “Het gaat vooral om ruimte geven. Er komt een hele generatie powervrouwen aan, die dames hebben net als iedereen de tijd nodig om zich te ontwikkelen. Die ruimte moeten wij mannen ze dan ook geven. Waarom roepen dat je vooral veel ervaring wilt in je Raad van Commissarissen? Waarom kies je niet voor een young potential? Lef hebben, daar gaat het om. En daar mogen de dames ons mannen zeker op aanspreken.”

Vrouwenquotum

Ook Renate Westdijk verklaarde zich geen voorstander van een vrouwenquotum. Zij pleitte meer voor een 32-urige werkweek als norm. Voor mannen en vrouwen. Voor economische groei hebben we iedereen nodig.” Het loslaten van een quotum werd niet door iedereen gedragen zo bleek uit een reactie uit het publiek. “Om het voorbeeld van IJsland aan te halen. Daar hebben mannen en vrouwen altijd gewerkt. Gezien de kleine beroepsbevolking moet iedereen daar aan de bak. Het aantal vrouwen in topposities steeg pas toen er een quotum werd ingesteld. Dat kwam niet door broedplaatsen, maar door een systematische aanpak. Gewoon keiharde sancties!”

Ingesleten gedrag

Tijdens deze gespreksronde kwam meermalen de tegenstelling tussen feminien en masculien aan de orde. Iets dat je als man volgens Paul van den Bosch pas in de volle omvang begrijpt als je een dochter hebt. Volgens tafelheer Jens van Tricht doet dat echter geen recht aan de situatie. “Dit probleem los je niet op via een ‘wij en zij discussie’. Het is een probleem dat we met z’n allen creëren. Dat vrouwen volgens het roze en blauw schema vrijwel uitgesloten zijn van machtsposities is een gegeven waar we samen iets aan moeten doen. Vandaag bespreken we op welke manier mannen kunnen bijdragen aan een oplossing. Maar de centrale vraag moet zijn: waar willen we naartoe met elkaar?”

Calvinistische arbeidsethos

Tjerk Opmeer: “Wat zoek je in je team? Soms kan het lastig zijn om iemand in je eigen netwerk te vinden. De opdracht naar ons mannen is in ieder geval volstrekt helder: zorg voor diversiteit in de teams. De centrale vraag is: hoe organiseer je organisaties? Ik denk dat we nog een hoop van de goede voorbeelden in het buitenland kunnen leren. Daarnaast zullen we toch een keer af moeten stappen van onze calvinistische arbeidsethos, die voorschrijft dat we moeten werken tot we erbij neervallen.”

Generatiekloof

Volgens Van Glabbeek gaat het niet zozeer om man/vrouw, maar is het meer de generatiekloof tussen oud en jong die hier speelt. Dit probleem wordt in de toekomst vanzelf kleiner. De oplossing ligt in nieuwe bedrijfsstructuren waarin de hele manier van werken op een nieuwe leest geschoeid is. Teams waarin de nadruk ligt op talent en minder op de poppetjes. Ik zie veel positiviteit op dit vlak bij jongeren, en dat nemen zij op het moment dat zij de stokjes overnemen.”

Aan boord

Vrouwen zijn volgens de CEO van CM Group vaker hoger opgeleid, loyaler en ze werken harder. “En in tegenstelling tot veel mannen verstaan ze de kunst om invloed op hun omgeving uit te oefenen  zonder de baas te spelen. Soms moet je er inderdaad meer moeite voor doen. Ik wilde een bepaalde vrouw absoluut als CFO, maar uiteindelijk duurde het vier jaar voor ik haar aan boord had. De oplossing ligt volgens mij veel meer in een nieuwe hiërarchische structuur voor bedrijven.”

Proces borgen

Rob Brons pleitte in zijn actieve loopbaan als brandweerman eerder al voor het doorbreken van de pittige machocultuur binnen die dienst. “Met een roostersysteem waarin je gemakkelijk met 2-daagse werkweek aan je uren komt, is een carrière bij de brandweer ook voor vrouwen een zeer interessante optie. Je moet tijdens alle stadia van het selectieproces zorgen voor een goede verhouding tussen man/vrouw, allochtoon/autochtoon, alfa en bèta. Want naarmate je hoger komt in de organisatie gaat het steeds minder over vakinhoudelijke aspecten, maar om leiderschap en managementkwaliteiten. Je moet scherp kijken naar wat voor mensen je nodig hebt en het proces tegelijkertijd goed borgen.”

Open het cordon!

Chantal Roest: “Je hebt mensen nodig die je stuwen. Onder je, op de flanken en ook boven je. Mannen staan vaak als een gesloten cordon schouder aan schouder. Mijn verzoek is open de kring en betrek ook vrouwen actief in het gesprek.” Afrekenen dus met het onbewust ingesleten gedrag, zo vatte presentator Eveline van Rijswijk het gesprek in het kort samen. Volgens Anja de Vos leende deze afsluitende boodschap zich prima als eerste steen in de vijver.